Rozszerzona odpowiedzialność producenta – kiedy?

Rozszerzona odpowiedzialność producenta to zagadnienie bardzo istotne dla wielu przedsiębiorców. Na chwilę przed długim weekendem majowym w wykazie prac legislacyjnych opublikowany został wpis dotyczący zmian w ustawie o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Głównym założeniem noweli jest wprowadzenie rozszerzonej odpowiedzialności producentów (ROP) w zakresie opakowań. W tym artykule opisujemy najważniejsze zmiany, jakie wniesie projekt.

Nowelizacja ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych

Wdrożenie rozszerzonej odpowiedzialności producenta nakłada dyrektywa Unii Europejskiej 2018/851 z dnia 30 maja 2018 w zakresie odpadów. Jak czytamy w jednym z punktów dyrektywy:

Gospodarowanie odpadami w Unii należy ulepszyć i przekształcić je w zrównoważone gospodarowanie materiałami w celu ochrony, zachowania i poprawy jakości środowiska, ochrony zdrowia ludzkiego, zapewnienia rozważnego, efektywnego i racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych, propagowania zasad gospodarki o obiegu zamkniętym, rozszerzenia możliwości wykorzystania energii odnawialnej, zwiększenia efektywności energetycznej, zmniejszenia zależności Unii od importowanych zasobów, zapewnienia nowych możliwości ekonomicznych i przyczynienia się do długoterminowej konkurencyjności. Aby stworzyć gospodarkę o rzeczywiście zamkniętym obiegu, należy wprowadzić dodatkowe środki w zakresie zrównoważonej produkcji i konsumpcji, kładąc główny nacisk na cały cykl życia produktów w sposób pozwalający oszczędzać zasoby i zamknąć obieg.

Zakres wprowadzanych zmian to nie tylko konieczność dostosowania się do wymogów unijnych, ale również konieczność wprowadzenia dodatkowych mechanizmów, które mają m.in. ograniczyć sytuacje potwierdzania odzysku i recyklingu odpadów niezgodnie ze stanem faktycznym (dokument DPR i DPO) czy przypadki niewystarczającego finansowania przetwarzania odpadów opakowaniowych przez wprowadzających produkty w opakowaniach lub reprezentujące ich organizacje odzysku.

Co wprowadza rozszerzona odpowiedzialność producenta?

Projekt zakłada szereg zmian, z których najważniejsze to:

1. Wprowadzenie opłaty opakowaniowej, którą ponosić będą wprowadzający produkty w opakowaniach przeznaczonych dla gospodarstw domowych; opłata opakowaniowa nie zastępuje obecnie obowiązującej opłaty produktowej – jej wprowadzenie to efekt rozdzielenia tzw. strumienia odpadów opakowaniowych oraz opakowań produktów na takie przeznaczone dla gospodarstw domowych oraz pozostałe opakowania (przemysł, handel, usługi).
2. Nałożenie na wprowadzających napoje w butelkach z tworzyw sztucznych o pojemności do 3l obowiązków  zapewnienia w tych opakowaniach udziału materiałów pochodzących z recyklingu odpadów z tworzyw sztucznych.
3. Osiągania przez wprowadzających napoje w butelkach PET o pojemności do 3l selektywnego poziomu zbierania.
4. Przekształcenie organizacji odzysku opakowań w organizacje odpowiedzialności producenta; z tą zmianą wiąże się m.in. konieczność podniesienia kapitału zakładowego organizacji do 5 mln zł oraz uzyskanie zezwolenia na prowadzenie takiej działalności.
5. Wdrożenie mechanizmu, który umożliwi finansowanie działalności organizacji odpowiedzialności producenta przez producentów, których dana organizacja będzie reprezentowała; ustalona zostanie m.in. minimalna wysokość takiego wynagrodzenia.
6.  Przekazanie zadań nadzorczych i analitycznych nad systemem rozszerzonej odpowiedzialności producenta Instytutowi Ochrony Środowiska – Państwowemu Instytutowi Badawczemu (IOŚ – PIB).
7. Wprowadzenie mechanizmu przydzielania przez organ nadzorczy – IOŚ-PIB, masy odpadów opakowaniowych poddanych recyklingowi organizacjom odpowiedzialności producentów i organizacjom samorządu gospodarczego.

Od kiedy zacznie obowiązywać rozszerzona odpowiedzialność producentów?

Nowelizacja ustawy powinna zostać przyjęta w trzecim lub czwartym kwartale 2021 roku i obowiązywać ma od stycznia 2023 r.

Projekt zmian dostępny jest na stronach Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pod tym adresem.